Od tygodni eksperci alarmują, że zaszczepienie się przeciw grypie w sezonie 2021/2022 jest szczególnie ważne. Od początku września na grypę i choroby grypopodobne według meldunków NIZP-PZH zachorowało już blisko 500 tys. osób, w tym ponad połowę stanowią dzieci do 14 roku życia! Warto przypomnieć, że od 1 listopada wszystkie dzieci i młodzież od 6 miesiąca aż do 18 roku życia będą mogły skorzystać z 50% refundacji ceny zarówno domięśniowych, jak i donosowych szczepionek przeciw grypie. Kolejne dostawy szczepionek do Polski będą sukcesywnie realizowane w kilku transzach, aż do grudnia.

Refundacja szczepień przeciw grypie

W tym roku pacjenci będą mieli zapewnioną szerszą refundację szczepień. Bezpłatne szczepionki będą przysługiwać seniorom powyżej 75 roku życia oraz kobietom w ciąży. Na 50% refundację mogą liczyć osoby w wieku 65-74 lata, osoby w wieku od 18-64 lat z chorobami współistniejącymi oraz dzieci od 6 m.ż. do 18 r.ż. Pozostałe osoby nieobjęte refundacją, także mogą się zaszczepić, w ramach pełnej odpłatności.

W obecnym sezonie grypowym do Polski ma trafić ponad 4 mln dawek, z czego 1 360 000 dawek ma być przeznaczonych do refundacji dostępnych w aptekach, 760 000 dawek w ZOZ-ach w pełnej cenie oraz w Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych (pozostałe dawki). Na mocy Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 sierpnia 2021 r. – w sprawie metody zapobiegania grypie sezonowej w sezonie 2021/2022 – od tego roku z bezpłatnych szczepień realizowanych na terenie placówek medycznych będą mogły skorzystać następujące grupy zawodowe: osoby zatrudnione w podmiotach wykonujących działalność leczniczą, farmaceuci i technicy farmaceutyczni zatrudnieni w aptekach ogólnodostępnych, diagności laboratoryjni, nauczyciele, pracownicy pomocy społecznej, osoby z domów pomocy społecznej, funkcjonariusze i żołnierze. Bardzo ważne jest to, że również pacjenci powyżej 75 r.ż. będą mogli skorzystać z tego przywileju w placówkach medycznych.

Jak skorzystać z bezpłatnych szczepień przeciw grypie?

Osoby, które są uprawnione do bezpłatnych szczepień przeciw grypie, nie muszą otrzymać skierowania od lekarza na szczepienie i umawiać się na wizytę w przychodni. Pacjent musi jedynie zgłosić się do jednego z punktu szczepień i umówić się na dogodny termin do wykonania iniekcji. Przed szczepieniem należy jednak wypełnić oświadczenie, a następnie porozmawiać z lekarzem kwalifikującym do zabiegu. Warto pamiętać, że na szczepienie osoba powinna zgłosić się zdrowa, bez objawów ostrej infekcji i wysokiej gorączki. Mapa punktów, w których można wykonać bezpłatne szczepienie: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/szczepienia-na-grype.

Szczepienia wśród najmłodszych

W Polsce nadal obserwujemy bardzo niski poziom wyszczepialności, szczególnie wśród dzieci, który plasuje się na poziomie blisko 1%. Wpływ na to ma m.in.: brak pełnego finansowania szczepionek ze środków publicznych, niska świadomość Polaków, a w dobie pandemii także utrudniony dostęp lekarzy. Szersze udostępnienie szczepień przeciw grypie niewątpliwie przyczyni się do większej wyszczepialności wśród najmłodszych.

„Należy pamiętać, że dzieci stanowią rezerwuar choroby, są głównym transmiterem grypy wśród rówieśników, a także wśród rodziców, dziadków, rodzeństwa czy pozostałej części społeczeństwa. Powrót dzieci i młodzieży do nauki stacjonarnej, przebywanie dużej liczby osób na niewielkim obszarze, stanowi idealne środowisko do rozprzestrzeniania się infekcji i wirusów. Co roku na grypę choruje 20-30% dzieci, w porównaniu do 5-10% dorosłych, a zaszczepienie już co piątego dziecka zmniejszy ryzyko wystąpienia grypy wśród reszty populacji blisko o 50%. Pamiętajmy, że zdrowe dzieci bez współistniejących chorób są hospitalizowane z powodu powikłań grypy w równym stopniu co dorośli z grup wysokiego ryzyka. Ryzyko ciężkiego przebiegu grypy i wystąpienia groźnych powikłań pogrypowych jest najwyższe u najmłodszych, do ukończenia 5 roku życia – dodaje prof. dr hab. n. med. Teresa Jackowska, konsultant krajowy w dziedzinie pediatrii, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, kierownik Kliniki Pediatrii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, ordynator Oddziału Pediatrycznego w Szpitalu Bielańskim w Warszawie.  

Dobry przykład z Wielkiej Brytanii

Szczepienia w szkołach, które w sposób modelowy są wykonywane w Wielkiej Brytanii, znacznie wpłynęły na odsetek zaszczepionych dzieci, który wynosi w tym kraju około 70%. Takie działania w znaczący sposób przyczyniają się do ograniczenia występowania grypy w całym społeczeństwie. We wspomnianej Wielkiej Brytanii pierwsze szczepienia przeciw grypie dla dzieci w szkołach odbyły się w sezonie 2015/16 – wtedy to objęci szczepieniem zostali 5-6 latkowie. Z roku na rok zwiększała się grupa dzieci objęta szczepieniami – w sezonie 2020/21 już osoby w wieku od 4 do 11 roku życia można było zaszczepić w szkole. W sezonie 2019/20 w Anglii zaszczepiono przeciw grypie ponad 3 miliony dzieci w wieku przedszkolnym i podstawowym.

Rekomendacje ekspertów

Jesień tego roku oznacza zbiegnięcie się sezonu grypowego z czwartą falą zachorowań na COVID-19. Choroby te dają bardzo podobne objawy, dlatego warto zmniejszyć ryzyko zakażenia wirusem grypy poprzez zaszczepienie się przeciw tym dwóm chorobom.

„Biorąc pod uwagę powagę sytuacji epidemiologicznej i ograniczony czas, w którym należy wykonać szczepienia, eksperci rekomendują jednoczasowe – w czasie jednej wizyty, w dwie różne kończyny
– szczepienia przeciw COVID-19 i grypie wszystkimi dostępnymi dla danej grupy wiekowej na polskim rynku szczepionkami. Szczepienie przeciw grypie może być zrealizowane zarówno z pierwszą, jak i kolejnymi dawkami szczepionek przeciw COVID-19. Pamiętajmy, że w przypadku dzieci poniżej 12 roku życia, które nie mogą obecnie skorzystać ze szczepionki p/COVID-19 priorytetowo powinniśmy zrealizować szczepienia przeciw grypie – tłumaczy prof. dr hab. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.

Szczepionkę przeciw grypie można zaaplikować przez cały sezon szczepień, trwający od września do końca grudnia. Najważniejsze, aby zaszczepić się przed szczytem zachorowań na grypę, który w Polsce przypada na okres od stycznia do końca marca.

Wydolność ochrony zdrowia? Kto nas zaszczepi?

Mając na uwadze sezonowy charakter wykonywania szczepień przeciw grypie i nakładające się na siebie dwie masowe akcje szczepień, a także znacząco wyższą niż w latach ubiegłych liczbę szczepionek dostępnych na rynku, eksperci mają nadzieję, że jeszcze w tym sezonie będzie możliwość realizacji szczepień przeciw grypie w aptekach przez farmaceutów, a kwalifikować do szczepień będą mogły również pielęgniarki i położne. Działania te bezsprzecznie przyczynią się do poprawy poziomu wszczepialności w Polsce.