Natalia Skarbek
Podsumowanie sezonu epidemiologicznego 2022/2023 – aż 114 zgonów z powodu grypy i jej powikłań
21 marca, 2023
Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego do 15 marca br. zaraportowano niemal 4,6 miliona przypadków zachorowań, ponad 27 tys. hospitalizacji i 114 zgonów wywołanych wirusem grypy. Zebrane informacje potwierdzają wcześniejsze przypuszczenia ekspertów Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy – sezon 2022/2023 to jeden z najcięższych od ponad 10 lat. Co miało wpływ na tak dużą liczbę zachorowań? Jaki jest poziom zaszczepienia przeciw grypie w Polsce? I co możemy zrobić, aby zapobiec epidemii grypy i innych chorób infekcyjnych w przyszłości?
Chociaż wydawałoby się, że szczyt zachorowań na grypę mamy już za sobą, sezon epidemiczny wciąż trwa, a pacjentów będzie przybywać. Chorujemy nie tylko na grypę – cały czas odnotowujemy przypadki COVID-19, a lekarze zwracają uwagę na zwiększającą się liczbę osób zmagających się z wirusem RSV. Rekordowa liczba zachorowań przekłada się na funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia – obciąża placówki POZ przez obłożenie ponadprogramową pracą personelu medycznego. Dodatkowo, skomplikowany model wizyty szczepiennej występujący w Polsce, zniechęca obywateli do systematycznych szczepień. Jak wynika z estymacji Ekspertów, w sezonie 2022/2023 zostało zrealizowanych jedynie ok. 2,1 mln szczepień co oznacza spadek o 19% względem analogicznego okresu w ubiegłym sezonie. Zmniejszenie zainteresowania szczepieniami przeciw grypie przekłada się na wzrost zachorowalności i liczby hospitalizacji.
Co radzą eksperci?
„Aby zabezpieczyć system ochrony zdrowia w kolejnych sezonach konieczne jest wprowadzenie zmian systemowych, które zwiększyłyby dostęp do szczepień profilaktycznych. Postulujemy więc o kolejne rozszerzenie kompetencji przedstawicieli zawodów medycznych – istotne wydaje się m.in. uprawnienie pielęgniarek i położnych do wystawiania recept, również refundowanych, na szczepionki przeciw grypie. Odciąży to lekarzy od tego obowiązku i uprości realizację szczepienia w placówce medycznej, zwłaszcza w czasie sezonu zachorowań. Dodatkowo, pielęgniarki w znaczący sposób mogłyby przyczynić się do edukowania na temat korzyści z ich wykonywania. Kolejną ważną kwestią jest skrócenie ścieżki pacjenta w podmiotach leczniczych i w aptekach do jednej wizyty, co z pewnością przyczyni się do zwiększenia liczby wykonywanych szczepień profilaktycznych – podkreśla prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Ekspertów Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.
W odpowiedzi na wyzwania związane ze zmniejszającym się zainteresowaniem szczepieniami, eksperci z Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, we współpracy z instytucjami publicznymi oraz przedstawicielami przemysłu, przygotowali Konsensus Ekspertów w sprawie zapotrzebowania na szczepionki przeciw grypie w sezonie 2023/2024. Podczas tegorocznego Konsensusu przygotowano dwa scenariusze rozwoju sytuacji rynkowej, w oparciu o możliwe do wprowadzenia rekomendacje, które – zwłaszcza w przypadku zmian systemowych – uprościłyby ścieżkę pacjenta do szczepień. Zdefiniowano scenariusz realistyczny oraz optymistyczny. W wersji realistycznej szacowano zapotrzebowanie na szczepionki przeciw grypie w sezonie 2023/2024 na około 2,3 mln dawek, natomiast w wersji optymistycznej zapotrzebowanie na szczepionki wynosiłoby około 2,6 mln pod warunkiem wprowadzenia preskrypcji farmaceutycznej i pielęgniarskiej (z możliwością refundacji) w wersji realistycznej i/lub też bezpłatnych szczepień osób 65+ w ZOZ-ach i aptekach, bez konieczności wystawiania recepty w scenariuszu optymistycznym. Takie działania pozwoliłyby wrócić wyszczepialności przeciw grypie na ścieżkę wzrostu.
10 lat Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy
W 2023 roku Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy obchodzi swoje 10-lecie. Od ponad dekady nadrzędnym celem projektu było wspieranie pacjentów oraz przeciwdziałanie groźnym konsekwencjom wynikającym z transmisji wirusa grypy w polskim społeczeństwie. W ramach Programu udało się wypracować szereg dokumentów: raportów, poradników, ulotek, przeprowadzić wiele spotkań i debat, wręczyć ponad 250 nagród, a także przyczynić się do zmian systemowych ułatwiających dostęp do szczepień profilaktycznych. Eksperci należący do Rady Naukowej Programu zwrócili jednak uwagę, że oprócz grypy istnieje także wiele innych chorób związanych z zakażeniem dróg oddechowych, o których profilaktyce i niebezpiecznych powikłaniach należy mówić głośno. Z tego powodu, w tym roku Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy rozszerza zakres działań i zmienia nazwę projektu na Ogólnopolski Program Zwalczania Chorób Infekcyjnych.
„Zakażenia dróg oddechowych to piąta przyczyna zgonów w Polsce. Dzieje się tak, mimo iż z chorobami infekcyjnymi umiemy skutecznie walczyć, a naszą bronią są przede wszystkim szczepienia, które wprawdzie nie zawsze chronią przed zachorowaniem, ale zabezpieczają nas przed groźnymi powikłaniami. Dlatego też widzimy dalszą potrzebę edukowania na temat profilaktyki grypy, ale także innych chorób infekcyjnych, ich skutków i możliwości leczenia. Zdecydowaliśmy się na kolejne wyzwanie i mamy nadzieję, że razem z naszymi partnerami przyczynimy się do wzrostu poziomu wyszczepialności w Polsce, a tym samym spadku zachorowań na choroby zakaźne, którym można zapobiegać poprzez szczepienia – dodaje prof. dr hab. n. med. Adam Antczak.
Program wspierany jest przez instytucje oraz towarzystwa medyczne
Organizator
