Grypa nadchodzi – szczepisz czy ryzykujesz?

8 września, 2020

Rok szkolny 2020/2021 budzi wiele wątpliwości i pytań dotyczących bezpieczeństwa pociech wracających do szkół. Zbiegający się na jesieni sezon grypowy, czas przeziębień oraz zachorowań na wirusa SARS-CoV-2 stanowi znaczne zagrożenie dla osób z grup ryzyka. Okres dziecięcy wiąże się z wysokim ryzykiem wystąpienia grypy o ciężkim przebiegu i powikłań. Aż 45% wszystkich przypadków zachorowań na grypę stanowią dzieci poniżej 14 roku życia.

Dzieci w grupie podwyższonego ryzyka

Grypa to choroba, która objawia się nagle, a jej przebieg może być gwałtowny i w znaczącym stopniu osłabić organizm. Najmłodsi ze względu na nie w pełni rozwinięty układ odpornościowy są szczególnie narażeni na poważne powikłania pogrypowe, tj. zapalenie ucha środkowego czy zapalenie płuc. W Polsce dzieci poniżej 4 roku życia, stanowią nawet 25% wszystkich zachorowań[1]. Niemowlęta wymagają hospitalizacji z powodu grypy równie często jak osoby starsze i należą do grupy ryzyka.

„Należy wziąć po uwagę, że grypa to nie przeziębienie. Jest to choroba znacznie bardziej nieprzewidywalna, może nieść za sobą nieodwracalne konsekwencje. Szczepienia przeciw grypie zapewniają odpowiednią ochronę, jednak ze względu na zmienność antygenową wirusów, trzeba powtarzać je co roku. W czasach panującej pandemii warto zaszczepić się przeciw grypie, szczególnie, że od tego sezonu szczepienia donosowe dla dzieci w wieku 2-5 lat są refundowane” – tłumaczy prof. nadzw. dr hab. n. med. Teresa Jackowska, Konsultant Krajowy w dziedzinie Pediatrii.

Jak uchronić się przed groźnym wirusem grypy?

Regularne wzmacnianie odporności zarówno u dzieci, jak i dorosłych to kluczowe działanie profilaktyczne, chroniące przed groźnymi patogenami. Należy pamiętać, że jest to proces długofalowy, którego nie da się przyspieszyć. Najważniejsze zasady, które powinniśmy stosować każdego dnia to zdrowa, zbilansowana dieta bogata w owoce i warzywa, odpowiednie nawodnienie, systematyczna aktywność fizyczna, wypoczynek i stosowanie zasad higieny osobistej. Zaimplementowanie powyższych zasad z pewnością wzmocni odporność organizmu, jednak może okazać się to niewystarczające w sezonie jesienno-zimowym, dlatego warto stosować szczepienia ochronne.

Pomimo danych, że szczepienia profilaktyczne są najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniom na grypę, poziom wyszczepialności wśród dzieci jest wciąż na zatrważająco niskim poziomie – wynosi poniżej 1%. Grypa przenosi się drogą kropelkową – 1 kichnięcie to ok. 3 000 kropelek z wirusem pędzącym 167 km/h. Najłatwiej zarazić się w dużych skupiskach, dlatego dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym są szczególnie narażone na zakażenie. Aby chronić nasze pociechy, warto zastosować wszelkie sprawdzone metody – w tym szczepienia. Skuteczność szczepionki przeciw grypie u dzieci wynosi aż od 60% do 90%[2]. W tym roku na liście leków refundowanych znajduje się szczepionka donosowa, która jest w 50% odpłatna dla dzieci od 2 roku życia do 5 lat. Na rynku są dostępne także pełnopłatne szczepionki domięśniowe dla dzieci powyżej 6 miesiąca życia. Koszt szczepienia w obu przypadkach to ok. 45 zł.

„Szczepienie dzieci przeciw grypie chroni nie tylko samych najmłodszych, ale także osoby znajdujące się w ich najbliższym otoczeniu. Dzieci określane są jako rezerwuar wirusów grypy, ponieważ odgrywają kluczową rolę w transmisji wirusa w społeczeństwie. W porównaniu do osób dorosłych, dzieci łatwiej się zarażają, a także wydalają wirusa. Dlatego zwiększenie poziomu wyszczepialności wśród dzieci jest ważne w kontekście całego społeczeństwa – zaszczepienie 420 dzieci chroni 1 dorosłego przed zgonem z powodu grypy” – komentuje dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii, ekspert Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.

Głównymi przyczynami niskiego poziomu wyszczepialności wśród dzieci są bariery finansowe i organizacyjne, ale przede wszystkim jest to niechęć oraz strach najmłodszych przed igłami – ten powód podaje aż 70% rodziców[3]. Światowa Organizacja Zdrowia, Polskie Towarzystwo Pediatryczne, Krajowy Konsultant ds. Pediatrii oraz Główny Inspektorat Sanitarny zalecają szczepienie przeciw grypie w nadchodzącym sezonie. Program Szczepień Ochronnych rekomenduje aplikację tej szczepionki szczególnie wśród dzieci od 6 do 60 miesiąca życia.

Grypa a COVID-19

Niezwykle ważna jest profilaktyka grypy w czasie panującej pandemii COVID-19. W nadchodzącym sezonie bardzo ciężko będzie odróżnić od siebie przeziębienie, grypę i zarażenie wirusem SARS-CoV-2. Wszystkie z wymienionych chorób wykazują podobne objawy, takie jak kaszel, bóle mięśni i stawów, a także gorączkę. Dzięki szczepieniu przeciw grypie wykrycie COVID-19 może być łatwiejsze. Ponadto, szczepionka ta może zwiększyć odporność przed innymi wirusami oddechowymi, a także złagodzić przebieg grypy, jeśli ona wystąpi.

 

[1] Meldunki epidemiologiczne NIZP-PZH. Dostępne na www.pzh.gov.pl

[2] Cohen G.M.,Nettleman MD. Economic impact od influenza vaccination in preschool children. Pediatrics Vol. 106(2000).

[3] Santibanez, T.A./ Kahn, K.E., & Bridges, C.B. (2018). Do parents prefer inactivated or live attenuated influenza vaccine for their children? Vaccine. Doi:10.1016/j.vaccine.2018.10.042