Grypa przed sezonem: co każdy samorząd wiedzieć powinien

18 czerwca, 2019

18 czerwca w Warszawie odbyła się konferencja edukacyjna „Grypa Przed Sezonem: co każdy samorząd wiedzieć powinien…”, zorganizowana z myślą o przygotowaniu samorządów jeszcze przed szczytem zachorowalności. Celem spotkania była prezentacja nowego modelu samorządowego programu profilaktyki grypy i dyskusja, którym grupom społecznym należy w pierwszej kolejności sfinansować szczepienie, ponieważ grypa, jest jedną z najczęstszych chorób układu oddechowego w Polsce. Procent zaszczepionej populacji w Polsce wciąż jest bardzo niski, a jedyną, najlepszą, najtańszą i najszybszą metodą zapobiegania grypie są szczepienia profilaktyczne. Kluczową rolę w ich popularyzacji odgrywają samorządy.

Po pierwsze: zapobieganie

Profilaktyka grypy jest jednym z najskuteczniejszych środków do szybkiej poprawy zdrowia i jakości życia populacji. Największą rolę w procesie jej implementacji odgrywają samorządy. Niski procent zaszczepionego społeczeństwa jest jednym z podstawowych problemów polskich programów polityki zdrowotnej. Duże znaczenie mają programy realizowane przez władze lokalne. Samorządy są w stanie najskuteczniej rozpoznać i zaspokoić potrzeby lokalnych społeczności, sfinansować szczepienia oraz edukację.

– Szczepienie sprawia, że nie zakażamy następnych osób, unikamy hospitalizacji, zapobiegamy powikłaniom pogrypowym, które niejednokrotnie mogą doprowadzić do tego, że człowiek czynny zawodowo przechodzi na rentę albo ma grupę inwalidzką. Bardzo mnie dziwi i jednocześnie niepokoi tak niski procent zaszczepionej populacji w Polsce. Nie wszyscy lekarze mają świadomość obowiązku prawnego rekomendowania szczepień jako metody zapobiegania chorobom zakaźnym. Skutki powikłań pogrypowych należy rozpatrywać nie tylko w aspekcie zaostrzenia choroby, czy powstania innego schorzenia związanego z jej powikłaniami, a nawet, w najgorszym wypadku, zgonu. Równie istotne są potencjalne, policzalne skutki ekonomiczne grypy, których koszty są pokrywane z naszych podatków. W Krajowym Ośrodku ds. Grypy, który reprezentuję, przeprowadziliśmy przy współpracy z klinicystami 27 badań  w grupach podwyższonego ryzyka Ich wyniki pokazują, że nawet organizmy osób przewlekle chorych dzięki szczepieniom można wyposażyć w element obronny. Szczepionka powoduje wzrost poziomu przeciwciał, dzięki którym możemy skutecznie zapobiegać grypie – komentuje prof. dr hab. Lidia Brydak, Kierownik Krajowego Ośrodka ds. Grypy w NIZP-PZH.

Uaktualniony Program Zwalczania Grypy

Podczas konferencji zapowiedziano lipcową inaugurację uaktualnionej wersji Modelowego Samorządowego Programu Polityki Zdrowotnej Profilaktyki Grypy w Grupach Ryzyka, uwzględniającej m.in.: nowe publikacje, zmieniony schemat programu polityki zdrowotnej (według nowych wytycznych Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji) oraz najlepsze przykłady wdrożeń programów polityki zdrowotnej w samorządach. Program będzie dostępny na stronie www.ceestahc.org oraz na platformie www.dobreprogramyzdrowotne.pl w Kreatorze Programów Zdrowotnych. Kreator Programów Zdrowotnych jest jedynym takim narzędziem w Polsce i spotkał się już z dużym zainteresowaniem wśród jednostek samorządu terytorialnego

Współpraca klinicystów i samorządowców

O najnowszych trendach w projektowaniu programów polityki zdrowotnej dyskutowali m.in. przedstawiciele Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, Departamentu Gospodarki Lekami oraz Narodowego Funduszu Zdrowia. Efekty dotychczas zrealizowanych lokalnych programów grypowych podsumowali przedstawiciele Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy (w ciągu 6 lat 161 wyróżnień dla aktywnych samorządów), a samorządowcy z Częstochowy oraz Poznania, pokazali przykłady dobrych praktyk, wyznaczających nowe kierunki w doborze kolejnych grup ryzyka objętych szczepieniami oraz sposobu finansowania.

– Metropolia Poznań to stowarzyszenie zrzeszające samorządy poznańskie i 22 inne samorządy skupione wokół Poznania. Realizujemy program Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) skierowany do dużych miast, w ramach którego wdrażamy liczne programy zdrowotne. Wkrótce zaczynamy program szczepień przeciw grypie, rozpoczynamy także kolejny program zapobiegania chorobom przewlekłym. To znaczące inicjatywy. W programie grypowym zaszczepimy 45 tysięcy mieszkańców, a w programie chorób przewlekłych aż 60 tysięcy osób. Ważne są aspekty kosztowe – programy są finansowane w większości ze środków unijnych, gmina pokrywa jedynie 5% ogólnej puli wydatków. Polacy niechętnie się szczepią, szczególnie, jeśli szczepienia są nieobowiązkowe. Nasz program grypowy będzie trwał trzy lata, kierowany jest do osób aktywnych zawodowo w wieku od 25 do 64 roku życia. Chcemy dotrzeć z programem bezpośrednio do zakładów pracy, do kierownictwa przedsiębiorstw oraz do działów HR. Chcemy edukować i przekonywać pracodawców i pracowników, że warto się szczepić – mówi Adam Futymski, Członek Stowarzyszenia Metropolia Poznań.

Podsumowując dyskusję, eksperci stwierdzili, że kluczowa rola samorządów w efektywnym zapobieganiu epidemii grypy polega na dokładnej identyfikacji potrzeb i zagrożeń oraz opracowaniu i wdrożeniu skutecznych rozwiązań. Także dystrybucja środków, przeznaczanych na programy profilaktyki walki z grypą jest na poziomie lokalnym najbardziej optymalna.